Mantık - Nurettin Topcu - Dergah Yayınları

Mantik, "dogru düsünmenin kaidelerini ortaya koyan ilimdir" diye tarif edilir. Düsüncemizin normal isleyisini Psikoloji ilmi anlatmaktadir. Ancak duygu ve irade olaylari mantigi ilgilendirmez. Su halde duygu ve irade olaylari disarda kalarak, sade zihin olaylari üzerinde yaptigimiz arastirmalarla, düsünmenin ilmini yapmis oluyoruz. Mantigin Psikoloji ile ilgisi iste bu noktada kendini göstermektedir, çünkü zihnin hakikate ulasmak gayesiyle ne yolda isletilmesi gerektigini bilmek için, onun kendiliginden nasil islemekte oldugunu bilmek lüzumludur. Bu sebepten, bazilari mantigin "zekâ psikolojisi" oldugunu söylerler. Ancak psikolojide anormal haller, yani suurun hastalik halleri de incelendigi halde, mantik zihnin yalniz normal isleyisini incelemek iddiasindadir. Su halde "mantik, normal zekânin psikolojisidir" demek daha dogru olacaktir. Böylelikle mantigin psikolojiden ibaret oldugu görülürse de, hakikatte bu iki ilim birbirinden ayridir. Zira psikoloji, suur hallerini olduklari gibi ele almakta ve ulasilmasi gerekli olan herhangi bir gayeyi gözönünde tutmamaktadir. Mantikta ise, hakikate ulasmak gayesi güdülür. Hakikate ulasmak için zihnin gelisi güzel islemesi kâfi degildir.